Mechanizmy uzależnienia

Dlaczego walka z uzależnieniem jest tak trudna? Czemu osoba cierpiąca na alkoholizm czy narkomanię nie widzi swojego problemu? Wszystkiemu winne są psychologiczne mechanizmy uzależnienia. To właśnie one sprawiają, że człowiek chory uważa się za zdrowego pomimo coraz dotkliwszych objawów i negatywnych zmian w życiu osobistym, rodzinnym i zawodowym. Czym są mechanizmy uzależnienia? Jakie są ich rodzaje?

Mechanizmy uzależnienia - co to jest?

Zarówno etanol, jak i narkotyki stanowią dla osoby uzależnionej "źródło" odprężenia, euforii czy pewności siebie. Ale tak jest jedynie na początku. W miarę rozwoju choroby osoba uzależniona coraz bardziej cierpi. Psychika broni się przed przykrymi doświadczeniami i wykształca mechanizmy obronne, które zagłuszają ból, smutek, a przede wszystkim niepokojącą świadomość problemu. Do mechanizmów obronnych zaliczamy:

• iluzję i zaprzeczanie,
• nałogowe regulowanie uczuć,
• rozproszone i rozdwojone "ja".

Przyjrzyjmy się bliżej każdemu z nich.

Mechanizm iluzji i zaprzeczeń

W wyniku tego mechanizmu osoba uzależniona konsekwentnie zaprzecza swojej chorobie. Uważa, że wcale nie ma problemów z alkoholem czy narkotykami. Jest wręcz przekonana, że może w każdej chwili zrezygnować z używki, że ma nad sobą kontrolę. Oczywiście fakty są inne. Nasi pacjenci leczący się z alkoholizmu, a także osoby korzystające z terapii dla uzależnionych od narkotyków na początkowym etapie leczenia stosują bardzo podobne techniki, za pomocą których oszukują otoczenie i samych siebie. Oto one.

Mechanizm nałogowego regulowania uczuć

Osoba uzależniona stosuje używkę w celu wywołania u siebie przyjemnych emocji. Alkoholicy i narkomanii mają ponadto przekonanie, że bez alkoholu czy substancji psychoaktywnej nie poradzą sobie z trudnościami. Wystarczy, że znajdą się w sytuacji stresowej, by zaczęli szukać natychmiastowego pocieszenia w używce. Problem w tym, że uzyskana w taki sposób ulga trwa krótko. Kiedy dana substancja przestaje działać, złe samopoczucie wraca ze zdwojoną siłą, skłaniając chorego do sięgnięcia po kolejną dawkę.

Jak przezwyciężyć mechanizmy uzależnienia?

Uzależnienie to choroba wymagająca profesjonalnego leczenia. Jednym z elementów terapii alkoholowej i narkotykowej rozpoznawanie poszczególnych mechanizmów obronnych. Podczas pracy w grupie terapeuta pokazuje pacjentom te mechanizmy w ich wypowiedziach czy zachowaniach. Dzięki temu chorzy zyskują coraz większą świadomość reguł, które rządzą chorobą. Z pomocą specjalistów alkoholik czy narkoman wypracowuje techniki, które pozwalają przezwyciężyć szkodliwe tendencje tkwiące w psychice.